شکل گیری عادت؛ عادت های بد مطالعه را تغییر دهیم.
22 سالم است و کمردرد دارم. علیرغم تمامی نصیحتها و پیشنهاداتی که دکترها داشتند باز هم مسیر خود را طی میکنم. گاهی اوقات با خودم میگویم شاید اصلاً مشکل از من نیست شاید دکترها اشتباه میکنند و درمانها و نصایح آنها اصلاً مختص من نیست. من مشکل خواب دارم؛ کمردرد اصلاً نمیگذارد یک شب را راحت بخوابم و هر روز و همیشه کسل هستم! به شکم میخوابم و اصولاً به هیچ طریق دیگری نمیتوانم بخوابم و یا مینالم از اینکه درد دارم یا بی انرژیام و حال انجام کاری را ندارم.
یکی از اتفاقات خوب این بود که در یکی از دورههایی که شرکت کرده بودم، کتابی بهعنوان عادتهای اتمی به من معرفی شد؛ ترغیب شدم که بخرمش بلکه تغییری در حالم ایجاد کند.
نیمی از فصل اول را که خواندم چراغی در سرم روشن شد!
من اصلاً نباید به پزشک مراجعه میکردم! من باید شیوه خوابیدنم را اصلاح میکردم. علاقهمند به خواندن کتاب شدم. میخواندم و موبهمو اجرا میکردم و سرانجام پس از گذشت 21 روز به عادتی جدید رسیدم. الان که این مقاله را مینویسم، خواب خوبی داشتم، انرژی کافی دارم و بهراحتی کارهایم را انجام میدهم.
گاهی اوقات عادات بد هستند که ما را از داشتن یک شرایط ایدئال محروم میسازند!
عادت چیست؟
در حوزه مطالعه و یادگیری اگر به آن نگاه کنیم، همهی ما یک سری عادات بد داریم که یا میدانیم بد و مخرّب است یا اطلاعی از آن نداریم.
عادت رفتارهای آگاهانه یا ناآگاهانهای است که بهصورت ریتمی منظم آن را تکرار میکنیم و به عبارتی دیگر میتوانیم از آن بهعنوان الگوهای رفتاری تکرارشونده نام ببریم.
عادات چگونه شکل میگیرند؟
شکلگیری عادات در 4 مرحله صورت میگیرد تا در نهایت به پاداش برسید!
نشانه
نشانه مانند محرکی مزاحم است که فضای ذهن شما را درگیر میکند؛ مثلاً شما کتاب میبینید و فکر مطالعهکردن به سرتان میزند تا از اوقات فراغت خود بهصورت مثبت استفاده کنید.
انگیزه
زمانی که نشانهای را میبینید و فکر انجام کاری به سرتان بزند، به انتهای کار نگاه میکنید که چه اتفاقی قرار است برایتان بیفتد! اگر خوشایند باشد انگیزه انجام یا شروع آن را پیدا میکنید و اگر خوشایند نباشد انگیزهای نخواهید داشت.
پاسخ
همه چیز را چک کردید، نشانه باعث تحریک ذهنی شما شد و انگیزه کافی نیز دارید، اکنون وارد مرحله پاسخدادن و اجرای کار میشوید.
پاداش
تمام مراحل فوق به این جهت میگذرند تا به پاداش برسید.
امکان دارد این سؤال برایتان به وجود بیاید که در عادت بد چه پاداشی وجود دارد؟
سؤال خوبی است!
در پاسخ باید بگویم که عادتکردن به معنی ساختن مسیر عصبی در مغز است؛ شما در ابتدا که این مسیر عصبی را میساختید نمیدانستید که این عادت مخرب است یا مفید!
مثلاً شما کتابهای علمی و آکادمیک مطالعه میکنید تا یاد بگیرید و سطح دانش خود را افزایش دهید.
شما به همان شیوهای که قبلاً یاد گرفته بودید مطالعه میکنید، حتی اگر برایتان آزاردهنده باشد!
چرا تغییر عادات بد سخت است؟
همانطور که اشاره کردم ساخت مسیر عصبی در مغز منجر به ساخت عادات میشود. مغز ما مسئول حفظ انرژی است و برای تغییر ساخته نشده است.
از طرفی برای اینکه یک عادت تغییر کند نیاز است که انرژی بسیار زیادی صرف شود تا این تغییر اتفاق بیفتد.
در نتیجه مغز مقاومت میکند و بخش کورتکس اینسولار باعث پدیدهای کوتاهمدت به نام مغز درد میشود و این موضوع، عاملی میشود برای بد برداشتکردن و سخت پنداشتن تغییرکردن!
عادات بد مطالعه کدومه؟
درازکشیدن
اولین عادت بد در مطالعهکردن درازکشیدن است. زمانی که دراز میکشید یا لم میدهید وضعیت بدنی ما به مغز سیگنال میفرستد و مغز از این اطلاعات سیگنالی اینگونه برداشت میکند که در حال انجام امر مهمی نیستید، درنتیجه بیشتر تلاش خود را بر حفظ انرژی بدن میگذارد و از بازدهی مطالعه شما کاسته میشود.
بلندخوانی
بسیاری از ما بهویژه دانشآموزان عادت کردهاند که یک مطلب را بهزور به خورد مغزشان بدهند؛ میخوانند، چشمانشان را میبندند و سعی میکنند از حفظ تکرار کنند.
اگر نتیجه نداد بار دیگر میخوانند و دوباره همین مسیر را طی میکنند، هیچ پژوهشی اثبات نکرده است که زمانی یک مطلب را بخوانید و با خود تکرار کنید یادگیری بهتری در شما شکل خواهد گرفت!
مطالعه در هر زمان و مکانی
بسیاری از ما سعی داریم تا از وقتهایی که در مسیر رسیدن به مقصدی هستیم برای مطالعه استفاده کنیم.
اگر مطالعه بهقصد سرگرمی یا خواندن داستان و رمان باشد مشکلی ندارد؛ اما اگر بهقصد یادگیری و افزایش سطح دانش و بهکاربستن آن مطالب در زندگی خود، به مطالعه پرداختیم؛ باید مکان و زمان مناسب را برای این کار بگذاریم؛ زیرا در آن سروصدا و تکانهای هرچند جزئی، اشراف کافی بر کتاب نداریم و این موضوع بر کاهش تمرکز اثرگذار است.
چگونه عادت بد را ترک کنیم؟
استفاده از قانون 21 روز
طبق شواهدی که در روانشناسی بیان شده است برای تغییر یا اصلاح یک عادت نیاز است تا حداقل 21 روز بهصورت مستمر اقدام جدید را انجام دهیم تا به بخش ناهشیار ما بپیوندد.
مثلاً من قصد دارم ازاینپس پشت میز مطالعه کنم، 21 روز این مسیر را طی میکنم، اگر نیاز است برای خود یادآور کوک میکنم تا این کار را طبق اصول جدیدی که برای خود تعریف کردم انجام بدهم!
استفاده از پومودورو
همان طور که گفتم که تغییر عادت انرژی بر است و برای مغز امری ناخوشایند تلقی میشود. به جهت اینکه بتوانید اثر کورتکس اینسولار خود را مهار کنید تا دچار مغز درد نشوید؛ میتوانید از یک پومودورو استفاده کنید.
به این صورت که 30 دقیقه مطالعه میکنید و 5 دقیقه استراحت. مغزدرد عمر کوتاهی دارد و تا 20 دقیقه ادامهدار است؛ پس با انجام یک پومودورو آن را مهار میکنیم و میتوانیم ادامه مسیر را با لذت بیشتر سپری کنیم.
کش هشدار
بهمنظور تغییر عادات بد میتوانید از یک کش پول استفاده کنید تا یادآوری باشد که به سراغ عادت بد قبل نروید!
مثلاً قصد دارید بلندخوانی را کنار بگذارید، به این منظور یک کش پول بهدور دست خود میاندازید و هر زمان که کلمهای را به زبان آوردید یکبار این کش را میکشید تا آن سوزش جزئی هشدار برای اجتناب از بلندخوانی باشد!
شما چه عاداتی در مطالعه دارید؟ خوب است یا بد؟ با ما به اشتراک بگذارید.
-
بازتاب: چگونه عادتهای کوچک میتوانند تغییرات بزرگی در زندگی ایجاد کنند؟ - آکادمی فرزانه صادقیان